Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Kadının Kıdem Tazminatı Hakkı. Avukat Arabulucu Fatma Şeyma Yılmaz Doğan

Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Kadının Kıdem Tazminatı Hakkı

Çalışma hayatında kadın işçilerin haklarını koruyan özel düzenlemelerden biri, evlilik nedeniyle işten ayrılmaları hâlinde kıdem tazminatı alma imkânıdır. Ancak uygulamada bu hak yeterince bilinmediği gibi, kimi zaman işverenlerce geçersiz sayılmakta, kimi zaman da kadın işçiler süresi içinde talepte bulunmadıkları için bu haktan mahrum kalmaktadır. Oysa mevzuat oldukça açıktır ve belirli şartların sağlanması hâlinde kadın işçi, evliliğini gerekçe göstererek işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanır.

1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14. maddesi uyarınca, kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi isteğiyle iş akdini sona erdirmesi hâlinde, kıdem tazminatına hak kazanacağı düzenlenmiştir. Bu, işçinin istifa etmiş olmasına rağmen kıdem tazminatı alabilmesini sağlayan istisnai hâllerden biridir. Bu hakkın doğması için; İş akdinin evlilik tarihinden en geç bir yıl içinde sona erdirilmesi, Kadın işçinin ayrılma gerekçesinin evlilik olması, İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, işyerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olması şartları birlikte aranmaktadır. Evlilikten bir yıl sonra yapılan fesihlerde bu hak doğmaz. Dolayısıyla süre oldukça kritiktir.

Kadın işçinin, işverene yazılı bir dilekçeyle başvurarak, evlilik nedeniyle iş akdini sona erdirdiğini belirtmesi yeterlidir. Bu bildirimin ispat açısından noter kanalıyla gönderilecek  ihtarname ile yapılması  tercih sebebidir. Bu ihtarnamenin ekine evlilik cüzdanı fotokopisi eklenmesi, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünü doğurur. Bu durumda ihbar süresine uyma zorunluluğu da bulunmamaktadır; yani işçi, kıdem tazminatını alarak derhal işten ayrılabilir.

Bazı işverenler, bu tür ayrılıklarda kıdem tazminatı ödememek için çeşitli gerekçeler ileri sürebilmekte, bazen de süreci bilinçli olarak uzatabilmektedir. Böyle bir durumda kadın işçi, arabuluculuk yoluna başvurarak süreci başlatmalı, anlaşma sağlanamaması hâlinde iş mahkemesinde dava açma hakkını kullanmalıdır. Kadın işçinin başka alacakları varsa onların da işverenden talep edilmesi gerekmektedir.

Evlilik nedeniyle iş akdini feshedip kıdem tazminatına hak kazanmak, yalnızca kadın işçilere tanınan özel bir haktır. Erkek işçilerin bu gerekçeyle tazminat talep etmesi mümkün değildir.

Kadın işçiler evlendiklerinde, kariyerlerine ara verme ya da yeni bir yaşam düzeni kurma ihtiyacı duyabilir. Bu tercihin kıdem tazminatı gibi bir hakla desteklenmesi, hem mevzuatın hem de sosyal adaletin gereğidir. Ancak unutulmamalıdır ki, bu hak süreye tabidir ve zamanında kullanılmadığında kaybedilir. İş hayatında karşılaştığınız ayrılma kararlarında, mutlaka hukuki haklarınızı araştırmalı ve gerektiğinde uzman desteğiyle hareket etmelisiniz.